MỐI DUYÊN VỚI NƯỚC NHẬT
Năm 2009, sau khi tốt nghiệp cấp 3, mình thi đỗ vào Đại học Ngoại thương cơ sở 2 tại thành phố Hồ Chí Minh. Sinh viên chính quy được quyền chọn một trong hai ngoại ngữ là tiếng Nhật hoặc tiếng Anh. Đào tạo tiếng Nhật ở cơ sở 2 cũng rất bài bản. Vốn xuất thân từ vùng nông thôn, nơi điều kiện học tiếng Anh cách rất xa so với các bạn ở thành phố nên mình quyết định chọn học tiếng Nhật. Suy nghĩ ngây ngô lúc đó của mình là vì hầu như với môn ngoại ngữ này, mọi người sẽ đều phải bắt đầu từ con số 0, mình sẽ đỡ phải chạy đuổi theo các bạn.
Cuộc sống và việc học của mình hồi còn ở quê rất đơn giản. Kỹ năng sống của mình hầu như là không có để có thể đáp ứng được các hoạt động ngoại khóa và kỹ năng xã hội bên trong trường. Chương trình học của khoa Tài chính Ngân hàng trường Ngoại thương khá nặng, hầu hết tài liệu tham khảo cho các môn chuyên ngành đều là tiếng Anh. Vì vậy, bên cạnh việc học tiếng Nhật ở trường, giờ mình còn cần phải tự học thêm tiếng Anh, trau dồi kiến thức thông qua các tài liệu chuyên ngành.
Vừa phải học tiếng Nhật (vốn được dạy với tốc độ khá nhanh và với lượng kiến thức lớn) trên trường, vừa phải học thêm tiếng Anh, lại vừa phải trau dồi thêm các kỹ năng sống còn thiếu qua các hoạt động ngoại khóa ở trường, nên 2 năm đầu khi mới nhập học ở Ngoại thương mình khá vất vả để cân bằng được mọi thứ. Dù cố gắng để bắt nhịp dần, nhưng cuộc sống ở Sài Gòn đối với mình khi đó khá áp lực và cạnh tranh.
Cuộc đời sinh viên của mình chỉ thực sự bước sang 1 trang mới khi mình có cơ hội tham gia chương trình thực tập toàn cầu của AIESEC. Nhờ tham gia AIESEC, mình có cơ hội được đi thực tập tại Indonesia và Đài Loan trong 6 tuần vào kỳ nghỉ hè hoặc năm mới, đến năm thứ 4 mình có cơ hội thực tập ở Nhật Bản trong 5 tháng.
Khác với Sài Gòn náo nhiệt và đầy cạnh tranh, luôn khiến mình cảm thấy mệt mỏi khi phải cố gồng lên để theo kịp dòng chảy xung quanh, 5 tháng sống và thực tập ở Nhật thông qua AIESEC Đại học Kyoto là quãng thời gian đẹp đẽ nhất từ trước giờ mình có. Mình được đắm chìm trong thiên nhiên tươi đẹp ở Kyoto, được trải nghiệm văn hóa vô cùng hiền hoà, cảm thấy cuộc sống thực sự là dễ chịu. Mọi người xung quanh rất thân thiện và hỗ trợ mình nhiệt tình, từng li từng tí một. Cảm giác yên bình này khiến mình cảm nhận đây đúng là nơi mà bản thân đã tìm kiếm bấy lâu, nơi mình vẫn có thể học tập và trải nghiệm nhiều thứ, nhưng vẫn không cần phải quá gồng mình để theo kịp sự hối hả của mọi người xung quanh. Kết thúc 5 tháng thực tập, mình quay trở lại Việt Nam và quyết tâm sau khi về nước sẽ tìm đường để sớm được trở lại học tập và làm việc ở đất nước này.
Giao lưu với thành viên AIESEC đại học Kyoto
Xem thêm:
Du học Nhật Bản – Những điều nên biết
HAI NĂM DU HỌC NHIỀU THỬ THÁCH
Trong vòng 1 năm sau khi về, mình dành khá nhiều thời gian để vừa tìm hiểu thông tin về các trường phù hợp, vừa đi làm kiếm tiền để tích cóp chuẩn bị cho việc quay trở lại Nhật Bản học thạc sĩ.
Sau một thời gian liên hệ và tìm hiểu, mình được một cô quen từ hồi đi internship giới thiệu cho một giáo sư ở học viện Yamanashi. Ngành chính sách công là ngành duy nhất mà trường này đào tạo ở bậc cao học, nên nếu mình quyết định xin vào đây, mình cũng chỉ chọn được ngành này. Dù hơi tiếc vì không chọn được đúng chuyên ngành mà mình đã gắn bó thời đại học, nhưng mình vẫn quyết định chọn ứng tuyển vào đây vì không muốn trì hoãn việc đi du học lại thêm một chút nào nữa. Tháng 4/2015, sau khi hoàn thành xong các thủ tục cần thiết để nhập học và xin visa, mình chính thức quay trở lại Nhật Bản theo diện du học sinh tư phí bậc cao học.
Khác với quãng thời gian thực tập dưới sự giúp đỡ tận tình của AIESEC đại học Kyoto, việc quay lại Nhật Bản với tư cách du học sinh tự phí ở miền quê nước Nhật thực sự khó khăn hơn nhiều lần so với suy nghĩ của mình. Chương trình học có một số thay đổi so với dự kiến ban đầu nên mình lại mất thêm thời gian để thích nghi và điều chỉnh lại kế hoạch học tập. Việc tìm việc baito cũng không dễ dàng do khu vực mình sống là vùng nông thôn nghèo của nước Nhật nên cơ hội xin baito ít hơn nhiều so với các thành phố lớn. Sau một thời gian nỗ lực tìm kiếm, mình đã tìm được việc làm ở một số nơi nhận cả người nước ngoài như các nông trại trồng nho, trồng đào, hay làm xuyên đêm ở các xưởng sản xuất bánh kẹo, dây chuyền làm cơm hộp trong tỉnh.
Không chỉ vậy, mối quan hệ với gần như tất cả mọi người, bao gồm cả những người đứng ra bảo lãnh cho mình qua đây gặp trục trặc cũng khiến mình phải mất khá nhiều thời gian để làm lại các thủ tục, giấy tờ cần thiết. Giờ nghĩ lại vẫn cảm thấy rất ngại và tiếc nuối vì đã hồi đó đã quá non nớt và những cái mình làm đã gây phiền toái cho không ít người. Đời người có lên núi thì cũng có lúc xuống vực, những tháng năm chênh vênh này là quãng đường đời của mình đã đi xuống vực thẳm. Nhưng nhờ có quãng đường đời khốn khó đó mà sau này, mình đã luôn có thể vững vàng trước những sóng gió, không có chuyện gì khiến mình có thể gục ngã và cũng không buông xuôi trước những mục tiêu của của bản thân.
Năm thứ hai, mình may mắn được nhận được một học bổng từ chương trình Rotary Yoneyama. Số tiền học bổng tương đối lớn giúp mình không còn phải lo lắng nhiều về việc tháng này phải đi làm bao nhiêu buổi thì mới đủ tiền học hay sinh hoạt phí hàng tháng nữa. Mình giảm bớt thời gian đi làm thêm, tập trung hơn vào việc học và bắt đầu thử sức với một hành trình mới: tìm việc ở Nhật.
Quá trình đi tìm việc của mình thời gian đầu khá bất định và nhiều chông gai. Do chưa xác định được bản thân muốn làm ngành nào, công việc gì, trục xin việc của bản thân ra sao nên mình ứng tuyển khá mông lung và…đa dạng ngành nghề. Mình nộp hồ sơ và đi phỏng vấn rất nhiều công ty, không chỉ Tokyo mà còn xuống cả Osaka, Kagawa nữa. Sau mấy tháng rải hồ sơ và trải qua n vòng phỏng vấn, cuối cùng mình cũng nhận được naitei từ một vài công ty cho vị trí nhân viên tổng hợp (総合職) và kế toán（会計). Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng giữa các lựa chọn, mình quyết định chọn công việc kế toán vì có nội dung công việc cụ thể, rõ ràng hơn so với vị trí nhân viên tổng hợp và mức lương cũng cao hơn nữa.
Giao lưu với sinh viên thuộc học bổng Rotary Yoneyama khu vực Kansai ở Shizuoka
Xem thêm:
Tầm quan trọng của “trục xin việc” khi tìm việc tại Nhật
LÀM QUEN VỚI NGHỀ KẾ TOÁN
Càng gắn bó với công việc kế toán, mình càng cảm thấy nó thực sự phù hợp với mình bởi nó hoàn toàn dựa trên những số liệu thực tế, không bị chi phối nhiều bởi cảm xúc của người làm. Điều này chính ra lại rất hợp với một người có tính cách giàu cảm xúc như mình. Làm việc trong môi trường ít tính cảm xúc như vậy, khiến mình cảm giác như được tiếp xúc với một con người mới của bản thân, và cảm nhận giới hạn bản thân được mở rộng. Mình quyết tâm sẽ trau dồi, học hỏi thêm các chứng chỉ, bằng cấp cần thiết để theo đuổi và phát triển sự nghiệp của bản thân lâu dài theo hướng này.
Trong thời gian còn làm ở công ty đầu tiên, mình bắt đầu học các chứng chỉ liên quan đến ngành nghề như Boki và chứng chỉ quốc tế CPA. Quyết tâm cao muốn học hỏi được các kiến thức cho nghề nên mình cố gắng rất nhiều để sắp xếp thời gian học hỏi dù việc vừa đi làm, vừa học các chứng chỉ này không hề đơn giản. Công việc kéo dài đến 7-8 giờ tối nhưng về tới nhà, ăn cơm tắm rửa xong là mình lại tiếp tục ngồi học tới khuya. Mục tiêu của mình không chỉ là lấy được chứng chỉ, mà còn thông qua việc học thi chứng chỉ này trau dồi thêm các kiến thức để làm nghề tốt hơn. Những nỗ lực không ngừng rồi cũng dần được đền đáp, sau một thời gian dài nỗ lực học hỏi, mình lần lượt vượt qua các kỳ thi và lần lượt lấy được cả 2 chứng chỉ này.
Giao lưu với các cá nhân khởi nghiệp người Nhật ở Hamamatsu
TÍCH LŨY KINH NGHIỆM Ở CÔNG TY MỚI
Sau vài năm làm việc tại công ty đầu tiên, mình nhận thấy dù tiếp tục làm ở đây thêm thì cơ hội phát triển sâu thêm về chuyên môn cũng không còn nhiều nữa. Định hướng của mình là muốn sau này có thể làm sâu hơn về mảng tư vấn kinh doanh và vận hành doanh nghiệp, nên mình quyết định tìm hướng chuyển việc sang các công ty lớn hơn để có cơ hội cọ sát, mài giũa về chuyên môn. Việc chuyển công ty sẽ mở ra những cơ hội mới, giúp mình tiếp cận với các dự án lớn và phức tạp hơn, từ đó nâng cao năng lực và các kỹ năng của bản thân trong lĩnh vực này.
Khi quyết định chuyển việc, mình không chỉ tìm hiểu các công việc trên web mà còn tham gia Job Fair dành riêng cho những người đang muốn chuyển việc trong lĩnh vực tài chính. Tại đây, mình biết đến một công ty khá nổi tiếng của Thụy Điển hoạt động trong lĩnh vực xe tải đang trong giai đoạn chuyển giao sau khi bị bán lại, sẽ có rất nhiều việc phải làm do đó cũng là cơ hội tốt để học hỏi những kỹ năng liên quan tới kế toán quản trị, kiểm soát nội bộ,…
Ngoài công ty này, mình có nghe thêm cả buổi giới thiệu về nghề tư vấn của vài công ty thuộc BIG 4 nữa, nhưng do lúc đó cảm thấy kỹ năng của mình chưa phù hợp để ứng tuyển nên mình quyết định chọn nộp hồ sơ vào công ty của Thụy Điển nói trên và cơ duyên với công ty đã giúp mình vượt qua được các vòng tuyển chọn.
Sang công ty thứ 2, mình làm công việc Company Control. Công ty mẹ ở Thụy Điển đã bán công ty ở Nhật cho một công ty Nhật cùng ngành khác trong một thương vụ nhiều tỷ USD. Giai đoạn mình vào là giai đoạn mà công ty đang phải làm rất nhiều việc để chuyển giao, đưa vào vận hành mới các hệ thống nội bộ như các phần mềm kế toán quản trị, thuế, kiểm soát nội bộ, hệ thống quản lý. Nhờ vậy, trong gần 3 năm làm việc ở đây, mình đã tích lũy thêm rất nhiều kinh nghiệm thực tế liên quan đến các mảng nói trên.
Gặp gỡ đồng nghiệp và sếp cũ
TRIỂN KHAI DỰ ÁN HỖ TRỢ CỘNG ĐỒNG KHỞI NGHIỆP
Sau 3 năm làm việc tại công ty thứ 2, học hỏi được nhiều nghiệp vụ liên quan tới việc tự quản trị công ty mà mình đang làm việc, mình quyết định chuyển việc để có thêm kinh nghiệm trong việc tư vấn vận hành cho các công ty khác, và đã ứng tuyển vào vị trí tư vấn tại 1 công ty thuộc BIG 4.
Trải qua quá trình phỏng vấn với các công ty, mình nhận thấy kinh nghiệm và kỹ năng là yếu tố quan trọng hơn bằng cấp. Khi có kinh nghiệm thực tế, trong quá trình phỏng vấn mình có thể tự tin hơn và phản ứng nhanh chóng, nói chuyện một cách tự tin, say sưa hơn trong cuộc trò chuyện với nhà tuyển dụng. Chính những kinh nghiệm thực tế ở 2 công ty đầu tiên đã giúp mình đủ tự tin để vượt qua được các vòng phỏng vấn với BIG 4. Vì vậy, nếu bạn nào muốn hướng tới việc ứng tuyển vào BIG 4 nhưng chưa có nhiều chứng chỉ, bằng cấp thì cứ tích lũy kinh nghiệm và tự tin thử sức xem sao nhé.
Sau khi trúng tuyển vào BIG 4 với một vị trí senior hơn công ty cũ, mình chuyển qua công việc tư vấn kế toán tài chính. Song song với công việc chính ở công ty, hiện mình cũng đang triển khai dự án hỗ trợ cộng đồng người nước ngoài khởi nghiệp ở Nhật dựa trên những kinh nghiệm và kiến thức của bản thân trong lĩnh vực này.
Mình đang hỗ trợ một vài bạn người nước ngoài trong việc xây dựng kế hoạch kinh doanh ở Nhật trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ cũng như tư vấn hoạt động vận hành doanh nghiệp. Cụ thể, mình hỗ trợ các bạn lập bản kế hoạch kinh doanh, đồng hành trong quá trình thực hiện, làm các bản dự toán kinh doanh, cân bằng dòng tiền, chi phí và tài sản cố định. Đồng thời, mình cũng tư vấn về quản lý nội bộ của doanh nghiệp, giúp các bạn xây dựng chu trình quản lý hiệu quả.
Theo quan sát của mình, thì hiện nay ở Nhật, dù có khá nhiều nơi hỗ trợ người nước ngoài trong việc tiến hành các thủ tục thành lập công ty, xin visa, tuyển dụng lao động,…nhưng lại chưa có một nơi nào làm thật chuyên sâu việc hỗ trợ các doanh nghiệp này trong việc vận hành, quản lý nội bộ công ty. Và mình thật sự muốn dùng những kinh nghiệm, kiến thức mà mình có để có thể góp sức giúp các bạn tiến gần tới thành công hơn trong quá trình khởi nghiệp, từ đó đóng góp vào sự phát triển của những doanh nghiệp nước ngoài ở Nhật.
Ngoài việc tư vấn trực tiếp cho các bạn, mình cũng đang trăn trở để có thể xây dựng một trang web chia sẻ kiến thức quản lý doanh nghiệp đứng từ góc độ của một người làm tư vấn vận hành doanh nghiệp. Trang web này sẽ cung cấp các thông tin hữu ích về xây dựng và quản lý doanh nghiệp, bao gồm lập kế hoạch kinh doanh, quản lý tài chính, kiểm soát nội bộ, cũng như các chiến lược phát triển và mở rộng doanh nghiệp. Mình sẽ chia sẻ những bài học quý báu mà mình đã học được từ việc tư vấn cho các start-up và từ thực tế công việc hàng ngày.
Mình hy vọng sau khi được đưa vào hoạt động, website này sẽ là một nguồn tư liệu hữu ích cho cộng đồng, giúp các bạn sắp khởi nghiệp và đang vận hành công ty sẽ nắm vững các kỹ năng quản lý và phát triển doanh nghiệp một cách hiệu quả hơn.
Xem thêm:
Tìm hiểu về visa chuẩn bị khởi nghiệp dành riêng cho du học sinh
LỜI NHẮN
Mình đã nhìn thấy rất nhiều cá nhân có khát vọng và có năng lực, nhưng với nhiều lý do khác nhau họ không theo đuổi việc tiến thân trong các công ty và tập đoàn. Một khi xã hội cởi mở hơn và đa dạng hơn, mình tin là sẽ có thêm nhiều người chọn con đường khởi nghiệp để tạo dựng sự nghiệp chứ không chọn làm trong các công ty, tập đoàn nữa.
Mình luôn tin tưởng vào tương lai của Nhật Bản, đây là nơi luôn tạo cơ hội cho mọi người, bao gồm cả những cá nhân yếu thế và những người khởi nghiệp. Mình muốn qua những đóng góp của bản thân sẽ giúp được nhiều người nước ngoài ở Nhật nhìn thấy cơ hội kinh doanh và khởi nghiệp hơn. Nhiều năm sau khi cuộc đời đưa đẩy để xây dựng sự nghiệp trong các công ty và tập đoàn, bây giờ mình có thể tự lèo lái cuộc đời và tự tin là sẽ đóng góp mạnh mẽ cho điều mà mình tin là quan trọng với cộng đồng.
Tokyo, tháng 7/2023
Xin vui lòng liên hệ trước khi đăng lại hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh từ Tomoni.
Bình luận